Over 'Onklare taal'

'Onklare taal' is de verzamelnaam van diverse tekstprojecten van mijn hand. Dit is de poëzieafdeling daarvan. Hier kan je zowel de laatste nieuwe gedichten als ook een selectie van oudere gedichten vinden. De weg een beetje kwijt? Deze link brengt je terug naar de homepage van 'Onklare taal'.

Overigens kan je hier gratis mijn poëziebundels downloaden in PDF-formaat: 'Epicentrum' (2012), 'Synaeresis' (2012), 'Subductie' (2013), 'Enceladus' (2015), 'Volterra' (2017), 'De snelheid van de duisternis' (2019) en 'Indiscrete wiskunde' (2021). Behalve 'Synaeresis', dat één verhalend gedicht is in twee delen, bevatten de anderen telkens een 30-tal geredigeerde en zorgvuldig geselecteerde gedichten, met duiding en een nieuwe indeling. In 2020 verscheen mijn debuutroman 'Fragmentariërs'. In 2023 bracht ik de opvolger 'Constellatie' uit.

zondag 4 maart 2018

Positiviteit, ja. Schoonheid, nee.

Elke maatschappij heeft haar culturele opvattingen over wat mooi is, plus enkele polen die uit antropologisch onderzoek tamelijk universeel blijken. Mensen houden in het algemeen van symmetrische, gave gezichten, bijvoorbeeld. Er valt eveneens niet aan te ontsnappen dat onze beeldcultuur van zowel vrouwen als mannen - maar vooral en veel zwaarder vrouwen - een soort Leitbild schept waaraan we dienen te beantwoorden. En dat dat beeld onrealistisch is, weet iedereen ergens wel. Dus ik steun campagnes en bewegingen die ijveren voor een grotere diversiteit in lichaamstypes in reclame, film, op televisie of op het internet.

Onze beeldcultuur kan enorme schade aanrichten bij mensen met een wankel zelfbeeld - anorexia, orthorexia, sporten tot al de rest van het leven moet wijken, te veel onder de zonnebank gaan, haarimplantaten, borstvergrotingen, en ga zo maar verder. In sommige gevallen zullen sommige acties een verhoogd zelfbeeld opleveren, als de persoon die ze onderneemt tevredener wordt met zichzelf. In veel andere gevallen levert het enkel meer miserie op, met als uitkomst soms wijzigingen die niet meer ongedaan kunnen gemaakt worden.

Niet iedereen wint


Toch heb ik bedenkingen bij de recente hashtag #elklijfeenschoonlijf. Ik snap de intentie: er is meer dan alleen superslanke modellenlichamen die mogen gezien worden. Maar ik ben het niet eens met de letterlijke inhoud. Die is voor mij te inhoudsloos. Een doorslagje van "everybody's a winner". Want als iedereen en winnaar is, is niemand het nog. Mensen klasseren spontaan anderen op uiterlijk, en dit levert vaak uiteenlopende resultaten op. Sommige mannen houden meer van vrouwen met brede heupen en grote borsten, andere mannen verkiezen een slank en bijna jongensachtig lichaam. Sommige vrouwen houden van mannen met baarden en diepe stemmen, andere vrouwen hebben het voor atletische, fijn gebouwde mannen. En dan heb ik enkel nog maar heteroseksuele voorkeuren aangeraakt.

Het probleem met #elklijfeenschoonlijf is dat het paradoxaal genoeg anderen zegt wat mooi of niet mooi is, terwijl dat juist de ultieme individuele smaak is. Is onze smaak vergiftigd door de ideaalbeelden die we ingelepeld hebben gekregen? Natuurlijk! Ben ik tegen bodyshaming? Eveneens, natuurlijk. Maar niemand moet me komen zeggen wat ik mooi en niet mooi mag vinden. Wat deze beweging misschien kan gebruiken, is een wijsheid uit het kink- en bdsm-milieu: "My kink is not your kink, and that's ok."

Geboorte en groei

Ik denk dat het vooral belangrijk is dat we niet direct klaarstaan met ons oordeel over iemands uiterlijk als die persoon daar niet om vraagt. Misschien kan pakweg een man er niets aan doen dat hij 1m70 is en dat sommige vrouwen hem te klein vinden, maar dat betekent nog niet dat de leukigheidspolitie moet neerdalen over die vrouwen. Want smaken in aantrekking zijn bijna even ondoorgrondelijk en wispelturig in veranderingen als het lichaamstype van een persoon. Bijvoorbeeld: vrouwen met zwart haar hebben een streepje voor bij mij, en ik kan bij God niet zeggen waarom dat zo is. Het is haast even onveranderlijk als een man die geboren is met een slank en pezig lichaam.

En daar komt nog een andere component bovenop. Sommige uiterlijkheden kunnen we niet veranderen - bijvoorbeeld sommige mannen kunnen nauwelijks een baard kweken, en sommige vrouwen hebben erg dun haar. En hoewel ik geloof dat er veel mensen zijn die geboren worden met een aanleg om pakweg erg mager of dik te zijn en dat geen van beide groepen een stigma hoeft te dragen, heb ik toch bedenkingen bij 'fat acceptance'-voorstanders die willen dat ook dikke mensen seksueel aantrekkelijk kunnen gevonden worden terwijl ze lijden aan allerlei kwalen die komen door een overmatige consumptie van fast food en suikers. Een pathologische relatie met eten vieren als sexy geeft een erg gevaarlijk signaal, net als het vieren van zo dun zijn als een grasspriet.

Nature en nurture

Het duel tussen mensen die meer geloven in nature, zij die meer geloven in nurture en de groep daar ergens tussenin (dus eigenlijk een driekamp) zal wellicht tot in de oneindigheid blijven doorgaan. Ik zit in het nogal zoutloze 'tussenin'-kamp. Enerzijds ben ik pro bewustwording over gezonder leven om een betere levenskwaliteit te bereiken, en besef ik heel goed dat bepaalde persoonlijke manco's (roker, vleeseter) op mijn eigen conto te schrijven zijn. Anderzijds mogen we het 'moeten' van een erg nauw schoonheidsideaal niet vervangen door platitudes dat iedereen mooi is, aantrekkelijk en leuk.

In een discussie zei ik het ooit zo: ik geloof dat alle appels even perfecte appels zijn in hun appel-zijn. Sommige appels zijn zoet, sommige sappig, sommige zurig, sommige melig, sommige klein, sommige groot. Ze zijn allemaal even hard een appel. Maar als ik liever een zure, kleinere appel eet en de zoetsappige links laat liggen, dan is dat eveneens ok. Ik vind niet elk lijf een schoon lijf, maar heb er geen problemen mee dat de eigenaars van die lijven opkomen voor hun recht om ook gezien te worden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten