Zijn er nog mensen die echt fan zijn van Superman? In het uitgebreide pantheon van superhelden, vigilantes en schurken in Amerikaanse comics is Superman dan wel één van de allerbekendste, maar is hij (nog) geliefd? Superman is een onvervreemdbaar deel van de Westerse popcultuur-canon, maar een t-shirt dragen met zijn bekende S is meer een sjibbolet om te tonen dat je een beetje geeky bent dan dat het is om uit te drukken hoe verknocht je bent aan de Man van Staal. Superman is de Beatles van de comic-wereld: in zijn tijd veroorzaakte hij een aardverschuiving omdat hij de eerste was, maar anno 2016 zijn zijn exploten weinig opmerkelijk te noemen als je ze vergelijkt met de helden die na hem kwamen.
Superman is eigenlijk een saaie lul. Alles wat hem mogelijk boeiend maakt, hebben superhelden na hem beter gedaan. Buiten kryptoniet (later daarover meer) is er niks in zijn arsenaal van superkrachten en niks in zijn persoonlijkheid dat garant staat voor een interessant conflict. Ja, hij is een weeskind, maar Batman is veel boeiender in zijn getormenteerde omgang met de gewelddadige dood van zijn ouders. Ja, Superman is supersterk, maar de ramificaties van een razende natuurkracht zijn, zijn beter uitgewerkt - en met meer plezier dan die stoïcijnse Superman - bij de Hulk. Ja, Superman moet zijn identiteit geheim houden, maar dat doet Spider-Man veel ingenieuzer en geloofwaardiger. Ja, Superman heeft superzintuigen, maar Daredevil heeft die ook terwijl hij blind is. Ja, Superman verdedigt "the American Way", maar dat doet Captain America met meer panache en subtiliteit. Ja, Superman schiet energie uit zijn ogen, maar Cyclops doet dat ook en wordt door die superkracht gekweld omdat hij oncontroleerbaar is. De lijst is eindeloos.
De superkrachten van Superman passen ook niet eens echt bij elkaar, maar dat is niet het grootste probleem. Het grootste probleem is dat niets van wat hij doet, aanvoelt als verdienstelijk. Hij is geboren met al zijn eigenschappen en leerde ze dan wel onder controle brengen, hij had er nooit de ongemakkelijke relatie mee die de X-Men hebben met hun mutaties. Je kan argumenteren dat zijn bestaan als Clark Kent grijs is, maar dat is een bewuste keuze geweest. Peter Parker is écht een dork die naar school gaat en Bruce Wayne koos er ook niet voor om Bruce Wayne te zijn. Superman, Kal-El, is wie hij écht is: een goddelijk opperwezen met een haarscherp moreel kompas. Door de jaren heen heeft men geprobeerd nieuwe invalshoeken te verzinnen om Superman boeiend te maken door hem bijvoorbeeld te laten transformeren tot een dictator over de wereld of hem opnieuw uit te vinden door het tegenfeitelijke verhaal te vertellen van wat er zou gebeurd zijn als zijn ruimtecapsule geland was in de Sovjetunie. Niet oninteressant, maar hij blijft wel Superman: een saaie en relatief voorspelbare superheld die op alle vlakken al decennia gepasseerd is door minstens 30 boeiender superhelden.
Dan is er nog kryptoniet, het element dat zijn krachten plots waardeloos maakt. Superman-apologeten zullen beweren dat dan juist zijn persoonlijke sterkte naar boven komt, maar dat gevoel krijg ik absoluut niet. Welke sterktes, dan? Kryptoniet is een zwaktebod en getuigt van de sterkte van Supermans meest hardnekkige tegenstander, Lex Luthor, die zich zonder enige vorm van superkrachten regelmatig met de Man van Staal kan meten. Lex Luthor zou, als hij geen booswicht was, de echte held zijn van Superman: een superintelligente, gedreven en geslepen self-made man die van innoveren zijn core business maakt. Nee, Superman zuigt. Hij heeft een dwaas kostuum in kleuren die nergens op slaan - ook al maak je er een soort schubbenpantser van met een donkerder tint. Zijn dikdoenerige moraliteit is die van een speelpleinopzichter die plots een tank heeft gekregen om kinderen mee te micro-managen. Bijna al zijn tv- en film-adaptaties zuigen, van de campy versies tot de dodelijk serieuze versies.
Superman is het 10de seizoen van FC De Kampioenen geworden, of de 17de reeks van Jerry Springer-shows. Die dingen werden of worden gemaakt uit een soort intertia of een vals gevoel van respect voor een instituut, en mensen consumeren ze misschien om gelijkaardige redenen. Superman is MS-DOS en WordPerfect. Hij is VHS. Hij is DAT-tapes. Hij is voorbij. En al jaren lijkt hij ter plaatse te trappelen boven de leegte zoals een figuurtje uit 'Roadrunner' dat nog niet neersmakt op de grond puur omdat het nog niet merkt dat het geen grond meer onder de voeten heeft.
O ja, en die onderbroek boven spandex: niets kan dat ooit cool maken.
Ga ergens anders zuigen, Superman. Het is genoeg geweest.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten